برداشت نقشه وضع موجود و هرآنچه باید درباره As Built بدانیم!
نقشه برداری ساختمان یکی از مراحل مهم در بسیاری از پروژه‌های صنعت ساختمان‌سازی است. با بهره‌گیری از تجربه و تخصص یک مهندس نقشه‌بردار می‌توان از بسیاری از خطاها و تحمیل هزینه‌های اضافی به یک پروژه جلوگیری کرد. در این مقاله قصد داریم درباره برداشت نقشه وضع موجود و تهیه نقشه‌های As Built صحبت کنیم. پس اگر می‌خواهید درباره این نقشه ها و خدمات نقشه کشی در این زمینه اطلاع پیدا کنید در ادامه مقاله با ما همراه باشید.
نقشه‌برداری ساختمان و انواع خدمات آن
به نقل از سایت آرین پاراکس : خدمات نقشه برداری ساختمان را می‌توان به سه دسته کلی تقسیم کرد که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم.
1 - برداشت نقشه ساختمان پیش از ساخت
این نوع خدمات نقشه کشی به گروه معماری کمک می‌کند بتوانند بهترین موقعیت برای ساخت بنا را پیدا کنند. از جمله کارهایی که در این نوع نقشه برداری انجام می‌شود می‌توان به نقشه برداری توپوگرافی، تهیه سایت پلان، ثبت موقعیت عوارض مصنوعی و طبیعی اشاره کرد.
2 - نقشه‌برداری ساختمان در حین ساخت
نقشه برداری ساختمان در حین ساخت می‌تواند به دلایلی همچون جانمایی و کنترل مکان حفر چاه شمع، کنترل دوباره جانمایی پی، کنترل پیوسته خطوط تراز مگرریزی و بسترسازی و جانمایی و کنترل پیوسته محورهای سازه و موقعیت مکانی آن‌ها انجام شود.
3- نقشه وضع موجود بعد از ساخت
برداشت نقشه وضع موجود بعد از ساخت می‌تواند به دلیل تهیه پلان ازبیلت نمای بنا برای ساخت نمای جدید یا بازسازی نمای کنونی باشد. نقشه‌برداری ژئودزی یا تهیه نقشه ازبیلت ستون‌ها به دلیل بررسی شرایط سازه و انتخاب روش مناسب برای تقویت سازه از دلایل احتمالی دیگر است. اما اصلا نقشه ازبیلت (As Built) چیست؟
تعریف ساده‌ای از نقشه ازبیلت (As Built) و کاربردهای آن
نقشه ازبیلت که به آن نقشه چون ساخت هم گفته می‌شود در واقع نقشه وضع موجود ساختمان است و از طریق برداشت نقشه ساختمان (رولوه) به دست می‌آید. در حقیقت نقشه‌های As Built نقشه‌هایی هستند که از رولوه (برداشت) وضعیت موجود و اجراشده بنا به دست آمده‌اند. این نقشه‌ها معمولا متفاوت از نقشه‌های اجرایی هستند.
به دلایل گوناگونی به نقشه برداری ساختمان و تهیه نقشه ازبیلت نیاز پیدا می‌کنیم. مثلا اگر نقشه‌ای از ساختمان وجود نداشته باشد یا این که نقشه‌ها با عملیات اجرایی انجام شده مطابقت نداشته باشند. در ساختمان‌های قدیمی هم که نقشه‌ای ندارند باید نقشه ازبیلت تهیه شود. علاوه بر این معمولا کارفرما در پروژه‌های مهم و بزرگ در پایان هر فاز، از پیمانکار نقشه‌های As Built را درخواست می‌کند که از آن‌ها برای اجرای مراحل بعدی استفاده کند. نقشه‌برداری ساختمان در این حالت به‌وسیله مجری تهیه و تایید می‌شود. در پایان به طراح و ناظر پروژه تحویل داده می‌شود تا بررسی‌های لازم انجام شود. تهیه نقشه‌های As Built در هنگام صدور پایان کار ضروری است. پس در این حالت می‌توان گفت نقشه‌های ازبیلت نقشه‌هایی هستند که اصلاحات صورت‌گرفته روی نقشه‌های تایید شده برای ساخت را نشان می‌دهند.
ضرورت استفاده از نقشه ازبیلت
همواره شرایط در حین اجرای یک پروژه آن‌طور که انتظار داریم پیش نمی‌رود. گاهی ممکن است برای یک مسئله و موضوع، پیش‌بینی خاصی در نظر بگیریم اما هنگام اجرای آن متوجه شویم واقعیت با تخمین ما فاصله دارد. در چنین مواردی، متخصصین و کارشناسان، پروژه را بر مبنای شرایط پیش‌آمده و واقعی اصلاح می‌کنند. در این مواقع نیاز است بدانیم این پروژه نسبت به نقشه‌ای که قرار بوده اجرایی شود چه تغییرات و تفاوت‌هایی پیدا کرده است. به عبارتی دیگر در این شرایط به نقشه پایان کار نیاز خواهیم داشت. در اینجا نقشه As Built این نقش را بر عهده می‌گیرد. تا اینجا از ضرورت استفاده از این نقشه آگاهی پیدا کردیم. در ادامه به اهداف تهیه این نقشه و کاربرد آن در صنعت ساختمان‌سازی اشاره می‌کنیم.
هدف از برداشت نقشه ساختمان پس از ساخت
معمولا نقشه ساختمان را پیش از شروع به ساخت تهیه می‌کنند اما همان‌طور که گفته شد به دلایل مختلفی نیاز به برداشت نقشه وضع موجود می‌شود. از جمله این دلایل و اهداف می‌توان به دلایلی که در ادامه می‌آید اشاره کرد.
تشخیص اشتباهات در هنگام اجرا
یکی از دلایل نقشه برداری ساختمان پس از احداث بنا تشخیص اشتباه‌ها و نواقصی است که هنگام انجام پروژه رخ می‌دهد. برخی به دلیل خطای انسانی اتفاق می‌افتد. برخی هم به دلایل غیرارادی اجتناب‌ناپذیر است. در نتیجه پس از بروز خطای ارادی و غیرارادی می‌توان از نقشه As Built کمک گرفت تا بتوان میزان فاصله بین نقشه اولیه و کار صورت‌گرفته را تشخیص داد.
مثلا در یک پروژه پس از برداشت نقشه‌های As Built مشخص می‌شود در یکی از مرکزها محور ستون به میزان دوسانتی متر از جایگاه اصلی خود جابه‌جا اجرا شده است. بنابراین برای تهیه نقشه‌های شاپ دراوینگ از نقشه As Built پی استفاده می‌شود تا تغییر ذکر شده لحاظ شود.
اطلاع از تغییرات به وجود آمده قبل یا حین ساخت نسبت به نقشه اجرایی
یکی دیگر از اهداف تهیه نقشه‌های ازبیلت اطلاع یافتن از تغییراتی است که پیش یا حین ساخت نسبت به نقشه‌های اجرایی ایجاد شده است. ما پیش از شروع پروژه تخمین‌ها و پیش‌فرض‌هایی داریم. اما گاهی این تخمین‌ها درست نیستند و باید بر اساس واقعیت و اتفاق‌های رخ‌داده در حین ساخت، پروژه را اصلاح کنیم. در چنین مواقعی نیز باید از نقشه ازبیلت کمک بگیریم.
مثلا ممکن است پیش از اجرای یک خط انتقال آب در شهر، متوجه تاسیسات دیگری در تراز خط اجرایی شویم. در نتیجه باید ارتفاع خط را تغییر دهیم. این عمل هم موجب تغییر نقشه‌های اجرایی می‌شود. به همین دلیل باید نقشه ازبیلت را تهیه کنیم تا ارتفاع واقعی خط لوله مشخص شود و بتوان برای نگهداری و تعمیرات در آینده از آن استفاده کرد.
تهیه نقشه خانه‌های قدیمی
معمولا خانه‌های قدیمی فاقد نقشه و مدارک لازم هستند. در نتیجه هنگامی که صاحبان این خانه‌ها تصمیم به بازسازی یا نوسازی خانه قدیمی خود می‌گیرند در اولین گام باید به نقشه‌برداری ساختمان خود فکر کنند. چون برای هر نوع تغییری نیاز به برداشت نقشه ساختمان و داشتن نقشه وضع موجود است. در این جا هم نقشه ازبیلت به کمک ما می‌آید. پس اگر می‌خواهید خانه قدیمی خود را بازسازی کنید و نقشه‌ای از آن ندارید نگران نباشید. شرکت آرین پاراکس خدمات نقشه کشی مختلفی از جمله تهیه نقشه ازبیلت و برداشت نقشه وضع موجود را ارائه می‌دهد.
کاربرد نقشه‌برداری ساختمان پس از ساخت و تهیه نقشه ازبیلت
البته تا اینجای کار حتما با بیشتر کاربردهای این نقشه آشنا شدید. اما در این قسمت به طور ویژه‌تر درباره کاربرد نقشه‌برداری ساختمان پس از ساخت و کاربرد نقشه As Built صحبت می‌کنیم.
در پروژه‌های حساس یکی از کاربردهای نقشه ازبیلت در پروژههایی است که حساسیت بالایی دارند و کوچک‌ترین تغییری ممکن است آسیب بسیاری به پروژه وارد کند. به‌عنوان نمونه می‌توان به پروژه‌های سدسازی اشاره کرد. در این‌گونه پروژه‌ها از نقشه ازبیلت برای بررسی سازه یا ساختمان از نظر نشست، پیچش یا مواردی ازاین‌دست استفاده می‌کنند.
1 - در پروژههایی باهدف ایجاد تغییر مانند بازسازی خانه قدیمی
برداشت نقشه وضع موجود پس از ساخت و تهیه نقشه ازبیلت در پروژههایی با هدف ایجاد تغییر یا انجام اصلاحات هم صورت می‌گیرد. مثلا همان‌طور که گفته شد اگر قصد بازسازی خانه قدیمی خود را دارید که بدون نقشه است می‌توانید از این نقشه استفاده کنید. اگر قصد بازسازی نمای ساختمان خود را داشته باشید یا بخواهید نمای کنونی را تخریب و یک نمای جدید را جایگزین آن کنید هم نقشه ازبیلت ابزار و روش خوبی است. بر اساس این نقشه می‌توانید از میزان تغییرات صورت‌گرفته مطلع شوید.
یکی از خدمات مختلفی که آرین پاراکس ارائه می‌دهد خدمات نقشه‌کشی از جمله تهیه نقشه ازبیلت است. چنانچه به هر دلیلی از جمله بازسازی خانه فاقد نقشه خود به تهیه نقشه ازبیلت نیاز داشتید می‌توانید برای مشاوره و کسب اطلاعات بیشتر با این مجموعه در ارتباط باشید.
2 - در پروژههایی با ارزش تاریخی و فرهنگی
یکی دیگر از کاربردهای برداشت نقشه وضع موجود و استفاده از نقشه ازبیلت در پروژههایی است که ارزش تاریخی و فرهنگی دارند. این ویژگی‌ها همراه با اهمیت معنوی و حساسیت ارگان‌‌های دولتی باعث می‌شود پیمانکار با وسواس و حساسیت بسیاری کار را پیش ببرد. این نقشه در مرمت بناهای تاریخی و فرهنگی، حفره‌های باستان‌شناسی، احیای مکان‌های کهن و تاریخی و حفاظت بناهای ملی کاربرد ویژه‌ای دارد.
به‌طورکلی اگر پیش‌بینی شود که در مراحل مختلف پروژه امکان دارد خطاها و اتفاق‌های غیرمترقبه و غیر پیش‌بینی اتفاق بیفتد و تغییرات ضروری نیاز باشد، بعد از هر مرحله و بعد از پایان پروژه نقشه As Built از آن مرحله یا پروژه تهیه می‌کنند. نقشه ازبیلت به این دلیل که شامل اطلاعات و جزئیات به‌روز شده است اهمیت دارد. ازروی این نقشه می‌توان متوجه شد که در ادامه باید چه‌کارهایی انجام شود. بدون نقشه ازبیلت مجبور خواهید شد بر اساس نقشه‌هایی پیش بروید که با واقعیت پروژه فاصله دارند. در این صورت هرگز نمی‌توانید به نتیجه موردنظرتان برسید.
جمع‌بندی و سخن پایانی
در این مقاله با انواع خدمات نقشه کشی آشنا شدیم و به طور ویژه‌تر به نقشه ازبیلت پرداختیم. در واقع می‌توان گفت نقشه ازبیلت یک نقشه پایان کار است که بعد از هر مرحله یا پس از ساخت با استفاده از برداشت وضع موجود ساختمان به دست می‌آید. از طریق آن می‌توانیم به اختلاف‌ها و تغییرات نقشه‌های اجرایی و نقشه ساخته شده دست پیدا کنیم. این نقشه در پروژه‌های حساس، پروژههایی باارزش تاریخی و فرهنگی و پروژه‌های بازسازی ساختمان کارکرد ویژه‌ای دارد. یکی از مهم‌ترین کاربردهای نقشه ازبیلت در سال‌های اخیر هنگام بازسازی خانه‌های قدیمی فاقد نقشه است.
منبع: آرین پاراکس
دیدگاه خود را ارسال کنید