اقشار ضعیف از انجام غربالگری جنین حذف شدند؟

پایگاه خبری تحلیلی بازار بورس:

وزارت بهداشت می گوید غربالگری به طور کامل حذف نشده اما...

وزارت بهداشت به طور رسمی حذف غربالگری جنین از سطح یک خدمات سلامت را ابلاغ کرد؛ اقدامی که اگرچه در راستای اجرای قانون جوانی جمعیت است اما به نظر می‌رسد باید با حساسیت بیشتری انجام شود.چرا که با این تصمیم عملا بخش زیادی از  افراد  در روستاها و شهرهای کوچک  واقشار محروم به دلیل عدم دسترسی به پزشک متخصص و هزینه های آن از شمول غربالگری خارج می شوند.

یک نامه جنجالی درباره حذف غربالگری

دکتر سید حامد برکاتی، مدیرکل دفتر سلامت جمعیت وزارت بهداشت، در نامه‌ای به زیرمجموعه خود خواستار «حذف غربالگری ناهنجاری جنین از سامانه‌های الکترونیک در سطح یک ارائه خدمات سلامت» شده است؛ اگرچه پیگیری‌های ما از بروز یک اشتباه در این نامه حکایت دارد.

نماینده مجلس: نامه وزارتخانه دقیق نیست، اصلاح شد

آن‌طور که رئیس کمیسیون مشترک طرح جوانی جمعیت و حمایت از خانواده به خراسان می‌گوید، در جلسه‌ای که صبح دیروز در وزارت بهداشت برگزار شد، مسئولان وزارتخانه دقیق نبودن متن این نامه را پذیرفتند و آن را اصلاح کردند. به گفته «امیرحسین بانکی‌پور»، شخص وزیر و دیگر مسئولان وزارتخانه هم از این اشتباه ناراحت بودند؛ چراکه باید در نامه ذکر می‌شد «خدمات غربالگری از سطح یک حذف و به سطح دو انتقال یافته است». وی تصریح می‌کند: در قانون تصریح شده که انجام غربالگری باید توسط پزشک متخصص انجام شود و بهورزانی که در سطح یک خدمات سلامت فعالیت می‌کنند، صلاحیت تشخیص آن را ندارند.

نگرانی ها رفع نشد

اگرچه توضیح بانکی‌پور، همان چیزی است که در قانون هم آمده و نامه اولیه وزارتخانه را تصحیح می‌کند، اما با این توضیحات هم نگرانی‌ها درباره حذف غربالگری از سطح یک رفع نمی‌شود؛ چراکه عمده خدمت‌گیرندگان در سطح یک، مردمی هستند که به خانه‌های بهداشت و پایگاه‌های سلامت در شهرها، حاشیه شهرها و روستاها مراجعه می‌کنند و طبیعتا بسیاری از آن‌ها حساسیت کافی برای تشخیص احتمال بارداری پرخطر را ندارند. بنابراین اگرچه از نظر برخی کارشناسان، حذف غربالگری اجباری اقدامی درست است، اما بسیاری دیگر هم معتقدند این‌که امکان انجام اختیاری آن هم برداشته شود و برای بهورزانی که مادران باردار پرخطر را به غربالگری توصیه می‌کنند، مجازات درنظر گرفته شود، سرانجام خوشایندی برای کشور نخواهد داشت.

تکلیف توصیه های بهداشتی بهورزان چه می شود؟

حالا این سوال به وجود می‌آید که چرا بهورزان حق ندارند در مواجهه با مادران باردار پرخطر، آن‌ها را به غربالگری و مراجعه به متخصص توصیه کنند؟ بانکی‌پور در پاسخ به این سوال می‌گوید: «طی سالیان گذشته، این توصیه‌ها با نتایج مثبت و منفی کاذبی همراه بوده و دیگر قابل اعتنا نیست؛ ضمن آن‌که اگر قرار باشد چنین کاری انجام شود، ساز و کاری وجود ندارد که متوجه شویم مشابه شرایط اجباری قبل، انجام غربالگری به همه مادران توصیه شده یا فقط به مادران دارای شرایط پرخطر». البته او تاکید می‌کند که هر پدر و مادری که دچار نگرانی و استرس باشد، می‌تواند به متخصص مراجعه کند و در صورت تایید او، غربالگری تحت پوشش بیمه داشته باشد.

تشخیص اولیه با خود پدر و مادر است و بس!

سوال دیگرم این است که «با توجه به شرایط فرهنگی و اجتماعی کشور، به نظر می‌رسد بسیاری از خانواده‌های کم‌برخوردار دانش کافی برای تشخیص بارداری پرخطر را نداشته باشند و توصیه‌های اولیه در سطح یک، برای پیگیری غربالگری در سطح دو ضروری است، پس با این مشکل چه باید کرد؟» بانکی‌پور پاسخ می‌دهد: امروزه دیگر همه مردم اهمیت غربالگری را می‌دانند و با آموزش‌هایی که طی سالیان گذشته در شبکه‌های بهداشت و سطح جامعه انجام شده است، اطلاعات کافی دارند که مثلا در صورت بارداری بالای 35 سال، داشتن سابقه بیماری ژنتیکی یا مشکل در زایمان اول، باید غربالگری را انجام دهند؛ بنابراین هر خانواده‌ای که چنین تشخیصی داشت و نگران بود، می‌تواند به پزشک متخصص مراجعه کند».

راهکار چیست؟

با این حال به اعتقاد گروهی از متخصصان، به نظر می‌رسد نباید غربالگری اختیاری و تشخیص اولیه در سطح یک، برای پیگیری دقیق و تخصصی در سطح دو را به طور کامل حذف کرد؛ چراکه جامعه ما هنوز با مشکلات فرهنگی و اجتماعی متعددی مواجه است و ممکن است حذف غربالگری اختیاری از سطح یک و ممنوعیت انجام توصیه توسط بهورزان، سرانجام خوبی برای جوانی جمعیت نداشته باشد؛ چراکه در سال‌های نه چندان دور، بار هزینه‌های روی دوش دولت و خانواده‌ها برای نگهداری از کودکان دارای مشکلات ژنتیکی بیشتر خواهد شد.